Nie mogłem zasnąć. Liczenie baranów na mnie nie działa. Ze środków nasennych preferuję tylko łyk destylowanego napoju z regionu Cognac. Przewracałem się z boku na bok. Do barku nie podchodzę, bo żona coś wspomniała o wyrwanej z dupy nodze. Kiedy byłem dzieckiem, nie cierpiałem na bezsenność. Gdy nie mogłem zasnąć zjawiała się moja matka, dawała mi mojego ulubionego misia, zanuciła kołysankę i już po chwili byłem w ramionach Orfeusza. Później, gdy byłem starszy i umiałem czytać, łatwo zasypiałem przy czytaniu bajek. Wtedy też, mój ukochany miś poszedł w odstawkę. Straciłem go z oczu na wiele lat. Nie wiedziałem, że zaopiekowała się nim moja matka. Wyciągnęła moją przytulankę z czeluści szafy w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Mój stary miś posłużył jeszcze moim dzieciom i bratankom. Przetrzymał dwa pokolenia małych rączek stworzonych do niszczenia zabawek. Dobra, profesjonalna robota. Pomimo tego, że był niezniszczalny, wylądował na śmietniku. Dzisiaj kręcę się i nie mogę zasnąć, bo zastanawiam się, jak nazywa się ktoś kto robi misie dla dzieci. Lalki robi lalkarz. Rozumując analogicznie to miśki robi… Nie! Nie idźmy tą drogą.

Miśkarz nie robił zabawek. Miśkarz był osobą zajmującą się miśkowaniem, czyli kastracją zwierząt. Miśkowanie to potocznie używany termin chirurgicznego zabiegu pozbawienia samców zdolności rozmnażania się. Najczęściej miśkowane były małe knurki. Zauważono bowiem, że kastrowane knurki szybciej przybierały na wadze, a ich mięso uwolnione było od przykrego knurzego zapachu. Zapach ten jest efektem nagromadzenia się dużych ilości „męskiego” hormonu płciowego produkowanego przez jądra. Gromadzi się on w tkankach tłuszczowych, ponieważ jest łatwo rozpuszczalny w tłuszczach.

Miśkarz był zawodem poszukiwanym. Wiodło im się dobrze. W odróżnieniu od wyśmiewanych i poniżanych pracowników zajmujących się trzodą chlewną (pastuchów świń, świniarków, świniopasów, świniarzy, świniarczyków), profesja miśkarza budziła respekt. Miśkarze należeli do wyższego stanu społeczności wiejskiej. Pozostawali zawsze ludźmi luźnymi, tj. wędrującymi od wsi do wsi, od dworu do dworu, oferując swoje usługi z zakresu…(?) Tu potrzebna jest chwila zastanowienia gdyż miśkarze nie zajmowali się tylko i wyłącznie kastrowaniem zwierząt. We „wszystkowiedzącym” internecie znalazłem informacje, że miśkarze po kastracji zajmowali się kilkudniową opieką nad okaleczonymi przez nich knurkami. Utrzymywali rany w czystości i kontrolowali powstałe blizny. Odchodzili od wykastrowanych zwierząt,  gdy mieli pewność, że wszystko poszło po ich myśli. Leczyli też chore zwierzęta i pomagali chorym ludziom. Cieszyli się sławą wiejskich; zielarzy, lekarzy, znachorów, magów. Wyrywali bolące zęby i leczyli ziołami inne dolegliwości. Z racji swobodnego przemieszczania się po kraju pod zaborami, miśkarze byli także źródłem cennych informacji. Początkowo zawód ten wykonywany był przez Czechów, Niemców, Ślązaków. Ich wiedza weterynaryjna przekazywana była z ojca na syna. Wędrówkę zaczynali po Świętach Wielkanocnych. Wracali do domów przed zimą. Z czasem miśkowanie przejęli miejscowi przyuczeni chłopi. Współcześnie neutralizacje rozrodczości wykonują wyłącznie lekarze weterynarii. W czasach gdy w Polsce  powstawały nazwiska zawód ten dał początek takim nazwiskom jak; Miśkarz, Misiak, Misiewicz, Miśkiewicz, Miśkowicz i inne.

Przez tysiące lat stosowano też kastrację mężczyzn. Mężczyzn wytrzebiano w celu; upokorzenia pojmanych jeńców, karania więźniów, napiętnowania niewolników i wrogów. Tylko nieliczni mężczyźni oddawali dobrowolnie swoje klejnoty. Działo się tak przed laty w męskich klasztorach katolickich i prawosławnych. Mnisi poddawali się dobrowolnie okaleczeniu, by wyrzec się pokus i grzechu. W niektórych krajach biedota sprzedawała i poddawała kastracji swoje męskie potomstwo, by zapewnić mu lepsze życie. Kastraci byli strażnikami haremów na dworach; egipskich, bizantyjskich, perskich, osmańskich, chińskich, hinduskich. Eunuchowie obejmowali wysokie stanowiska państwowe i wojskowe, mieli wpływ na bieg spraw na dworach. Byli członkami straży przybocznych i opiekunami świątyń. Stanowiska te ustawiały eunuchów i ich rodziny na całe życie. Z powodu zakazu występowania kobiet na scenie w Państwie Kościelnym, papieżowi, kardynałom i biskupom czas umilały chóry kastratów. Po scenach Watykanu moda ta trafiła do oper całej Europy. W okresie największego rozkwitu opery, kastraci stanowili znaczny procent wszystkich śpiewaków. Ostatni taki sławny śpiewak zmarł w 1922 roku. Co mają kastraci do genealogii? Tylko tyle, że byli czyimiś; braćmi, stryjkami, wujkami, szwagrami, kuzynami… i siłą rzeczy znajdują się w drzewach genealogicznych. Nieco komicznie musiały wyglądać ich Święta Wielkanocne, gdy siedząc przy rodzinnym stole usłyszeli – „Podzielmy się teraz jajkami”. Ale bez jaj panowie i panie! Bez jaj!

Jerzy Wnukbauma.

Czas domowej kwarantanny. Korci mnie by pospacerować, spotykać się ze znajomymi, pogadać, pooddychać pełną piersią i poczuć się wolnym. A tu nuda. Wszechobecna pandemia. Brakuje mi trochę comiesięcznych świetogenowych spotkań. Tych normalnych, nie maseczkowych zebrań. Aby nie zwariować postanowiłem przygotować materiał na kolejne spotkanie ŚTG. Zaprezentuję go jednak już dzisiaj w dobie pandemii. Przekażę go bezpiecznie, bo w formie pisemnego artykułu. Nasze comiesięczne spotkania poprzedzają zazwyczaj krótkie informacje o ich terminie, prelegencie i temacie spotkania. Odstąpię od tej zasady, bo: *przedstawiać się nie muszę, *termin przeczytania go zależny od Was. Pozostaje mi tylko określić temat artykułu – nazwałem go „Ociupina sprzeczności”.

Szedłem w Warszawie po bulwarze, słoneczko grzeje, wiosna, więc marzę.

Korzystam z pierwszej, ciepłej okazji i puszczam wodze swojej fantazji.

Tutaj konkretnie w tym przypadku, myślami byłem przy moim dziadku.

Wyliczam przodków gdym tak chodził; Dziadek przed wojną tu ojca spłodził,

tu mieszkał ojciec mego dziadka… Ilość pradziadków dla mnie zagadka.

Dziś jest okazja więc ich policzę i przy okazji pamięć poćwiczę;

Każdy ma ojca i dwóch dziadków, czterech pradziadków i ośmiu prapra,

trzydziestu dwóch, sześćdziesiąt cztery…. Coś tu nie tak? Co do cholery?

Dalsze liczenie na nic się zda. Pomnażam tylko przed dziadkiem pra,

a gdybym mnożył numer przy dziadku, całą Warszawę miałbym w spadku.

Z punktu widzenia genealoga, nie tędy droga. Naszła mnie trwoga.

Może nie trwoga , lecz obawy, że wkrótce dotrę do Warsa i Sawy.

Na nic liczenie i dalszy mój trud, wszak Wars i Sawa wznieśli ten gród.

Zakradł się błąd? Coś jest nie tak? Może od Warsa policzę wspak.

Pewnie gdy zliczę Warsa wstępnych dojdę do wniosków już przystępnych.

Płyną minuty, mijają godziny, Warsowi rosną w rozmiar syny

i z mego liczenia Warsa plemię po kilku wiekach zaludnia Ziemię,

żeby w przyszłości jego dziedzice zaczęli życie gdzieś w galaktyce.

Pryma aprilis, omam, czy co? Przestałem liczyć idąc ulicą.

W pierwszy dzień wiosny nic po rozumie. Zakłopotany skryłem się w tłumie.

Naszły mnie zgoła inne obawy. Być może „moich” jest pół Warszawy.

Wiersz powstał w 2006 roku. Pisałem go na moim pierwszym, stacjonarnym komputerze w początkowym okresie moich genealogicznych zmagań. Opublikowałem go na genealodzy.pl w 2010 roku. Przypomniałem sobie o nim za sprawą tęsknoty za moimi wiosennymi spacerami po Warszawie. Dotyczy on genealogicznego paradoksu tj. z pozoru logicznych rozważań, które w końcu prowadzą do jednej wielkiej sprzeczności. Dla potrzeb wiersza ograniczyłem się w nim tylko do moich męskich przodków. Nie ująłem w nim naszych babek. Sorry moje babki, ale i bez Was moje teoretyzowanie tworzy nieskończony ciąg. Tą moją rymowaną wyliczankę oparłem na zasadzie ciągu geometrycznego tj. uporządkowanego ciągu liczb w którym każda kolejna liczba różni się od poprzedniej iloczynem wyrazu poprzedniego. Liczenie takie, lawinowo doprowadza do niesamowitych astronomicznych cyfr. Z ciekawości brniemy w pomnażaniu przodków, aż do chwili gdy dojdziemy do zaskakujących i sprzecznych wniosków. Sytuacja pozornie możliwa, staje się nierealna z chwilą gdy uświadomimy sobie, że na kuli ziemskiej nigdy nie żyło tylu ludzi. Wyliczanka będzie bardziej bezowocna i nierealna, gdy uświadomimy sobie, że naukowcy wskazują na małą grupkę homo sapiens żyjącą w Afryce, która rozprzestrzeniając się po naszej planecie, dała obecny kształt życia ludzi na Ziemi. Moja religia zacieśnia tą grupę tylko do dwóch osób – do Adama i Ewy.

Jak przebiega takie liczenie? Prosto. Każdy ma ojca i matkę, czwórkę dziadków i ośmiu pradziadków, szesnaście 2xpradziadków, trzydziestu dwóch 3x pradziadków, sześćdziesiąt cztery 4xpradziadków, sto dwadzieścia osiem 5xpradziadków, dwieście pięćdziesiąt sześciu 6xpradziadków, pięćset dwunastu 7xpradziadków, tysiąc dwadzieścia cztery 8xpra, dwa tysiące czterdzieści osiem 9xpra, cztery tysiące dziewięćdziesiąt sześciu 10xpra, osiem tysięcy stu dziewięćdziesięciu dwóch 11xpra, 16384, 32768, 65536, 131072… itd., itd. Z czasem dalsze liczenie staje się nudne. Nie chce się nawet dodawać wyróżnika ileś tam razy pra które przecież świadczy o tym, że nie są to tylko suche liczby, lecz konkretni nasi przodkowie. Ludzie z krwi i kości tworzący przeogromne rozmiary genealogicznych drzew na przestrzeni wieków. Licząc tak, powielimy swoich przodków do; bilionów, biliardów, trylionów… Wyliczanie w moim wierszu skończyłem na 64 przodkach. Bo tak mi się pięknie zrymowało. Liczenie wspak od Adama i Ewy, a w moim przypadku od Warsa i Sawy, nie wniesie nic konkretnego. Na samym początku skażone będzie błędem, ale… pozwoli lepiej zrozumieć zjawisko zwane ubytkiem, lub ubywaniem przodków. Dla lepszego zrozumienia moje rozważania zacznę od związków między bliskimi członkami w grupie. Takim swoistym pokrywaniu wszystkiego co się wokół rusza. O endogamii i egzogamii. Endogamia polegała  na dobieraniu się w pary i prokreacji w obszarowo zamkniętych grupach etnicznych w celu zabezpieczenia jej przed utratą jej członków. Egzogamia zakazywała związków kazirodczych i nakazywała systematyczną wymianę kobiet (i mężczyzn) między tymi samymi grupami egzogamicznymi. O takim doborze decydowała starszyzna. Z chwilą przyrostu i rozprzestrzeniania się ludności, łatwiej było o dobór niespokrewnionego partnera. Omawiane związki zachodziły coraz rzadziej.

Rozprzestrzenienie się ludności na kuli ziemskiej, nie wyklucza innego zjawiska zwanego ubytkiem przodków. Występował on i nadal występuje w drzewach genealogicznych każdego z nas. Możemy o nim nie wiedzieć, gdy zjawisko takie występowało w czasach w których nie było, bądź nie zachowały się źródła i nie sposób go udowodnić. W mniej odległych czasach w których możemy dotrzeć do archiwalnych ksiąg i dokumentów ubytek przodków jest miłym (lub nie) zaskoczeniem dla każdego poszukiwacza korzeni. Polega ono na tym, że któryś z naszych xpradziadków jest wspólnym przodkiem dla nas w sensie mąż – żona, lub idąc w górę – naszych rodziców bądź dziadków, pradziadków… Dzieje się tak z kilku powodów. Ubytek ten powodowany był świadomie i nieświadomie. Występował nieświadomie, gdyż z czasem potomkowie blisko ze sobą powiązanych rodziców lub dziadków zapominają, lub niewiedzą, że wiążą się ze swoimi dalszymi krewnymi lub kuzynami. Świadomie natomiast był inicjowany w ramach bliskiego pokrewieństwa w rodzinach królewskich, arystokratycznych i bogatszych kręgach społecznych. Celowemu doborowi spokrewnionych małżonków, przyświecało pragnienie nierozłączności, niedzielenia a wręcz pomnożenia majątku. Ubytkowi przodków sprzyja zasiedziały tryb życia. Dawne osady, wioski, parafie, były wielkim kotłem wspólnych genów osób ze sobą spowinowaconych i skoligaconych. Krewnych i pociotków, piątych, siódmych czy dziesiątych wód po kisielu.

Nie możemy też wykluczyć w naszych drzewach genealogicznych na przestrzeni wieków, związków kazirodczych. Choć termin ten powoduje strach i niechęć do dalszych poszukiwań swoich korzeni, jest wielce prawdopodobny. O dzieciach tak poczętych wspomniałem na spotkaniu ŚTG prezentując w lutym tego roku temat „Trup w szafie”. W dawnych księgach metrykalnych możemy natknąć się na termin pater incestuus – ojciec kazirodczy. Dzieci związków kazirodczych (liberi incestuosi) są dziećmi poczętymi ze związków pary spokrewnionej. W kościele katolickim definicja ta zmieniała się przez wieki. Istniała różnica między prawem kanonicznym a prawem cywilnym. Kiedyś za związek kazirodczy kościół uważał nawet stosunki osób  spokrewnionych w czwartym stopniu prawa kanonicznego, oraz osób spowinowaconych ze sobą bez żadnych związków krwi. Jak sami widzicie – strachu nie ma. Chyba, że zaszła koicja między rodzeństwem, rodzicami a ich dziećmi, lub dziadkami a wnukami. Fe! O starych prawach pierwszej nocy, sororacie i lawiracie tylko wspomnę. Tak poczętych przodków niech doszukują się zwolennicy genealogii genetycznej. Życzę powodzenia.

W moim drzewie genealogicznym po kądzieli, po za jednym przypadkiem, nie doszukałem się większego ubytku przodków. Mógł on zaistnieć i prawdopodobnie zaistniał w okresie w którym nie zachowały się archiwalne źródła. Dość bliskie relacje rodzinne występują natomiast w rodowodzie mojej ojczystej babki Felicji z domu Krośnicka. Są one dobrze udokumentowane. Przodkowie po mieczu mojej babki wywodzą się ze starego rodu mazowieckiej szlachty. Ich miejscem rodowym były Krośnice. Miejscowość w parafii Lekowo leżąca na trasie kolejowej między Ciechanowem a Mławą. Mężczyźni z tego rodu żenili się z okolicznymi szlachciankami głównie z dwóch powodów. Pierwszym był majątek; ziemia, bydło, posag, dożywocia. Drugim powodem wynikającym z pierwszego, było ówczesne prawo zabraniające szlachcicowi bądź szlachciance poślubienia kogoś ze stanu niższego. Stabilizacja małżeńska stanowiła warunek przetrwania i stabilności własności szlacheckiej. Uczucie odgrywało drugoplanową rolę. Seks miał służyć wyłącznie rozmnażaniu, a nie przyjemności. Pośród zawierających związek małżeński z Krośnickimi powtarzają się nazwiska okolicznej szlachty; Smoleńscy, Milewscy, Stryjewscy, Olszewscy, Żmijewscy, Gogolewscy, Pszczółkowscy, Kołakowscy, Szczepkowscy, Szymborscy, Czarzaści, Purzyccy, Zembrzuscy… Wystarczy jeden rzut oka na mapie na okoliczne wioski i wszystko jasne. Większość z nich jest rodowymi siedzibami sąsiadów moich przodków Krośnickich. Część wymienionych nazwisk występuje także w Warszawskiej linii rodu Krośnickich. Nie zauważyłem drastycznego załamania rodowodu w rodzie mojej babki. Dostrzegalny natomiast jest długotrwały proces jej zubożenia w rodowej posiadłości. Z czasem staną się „dziedzicami swej części na Krośnicach”. Nie przeszkadza to ich krewnym być dziedzicami i dziedziczkami w okolicznych majątkach szlacheckich.

W tym temacie to by było na tyle! Przez pandemię, a dokładniej mówiąc przez przedłużający się okres kwarantanny, mój stan zdrowia powoli wchodzi w etap choroby współistniejącej tzn. – Cholera mnie bierze! Za sprawą wnuka, muszę zaprzestać pisania. Poprosiłem zstępnego o przeczytanie mojego artykułu. Wymigał się brakiem czasu. Spytał tylko o czym piszę. Odpowiedziałem, że o ubywaniu przodków. Roześmiał się tylko i powiedział – Dziadek weź to na klatę! W tym wieku faceci tak mają. Miałbyś problem gdyby ci ubywało tyłków. Siedziałbyś teraz u proktologa. Początkowo nie zaskoczyłem o co chodzi. Po chwili dotarło do mnie. Nie czytając artykułu, krytycznie go ocenzurował. Dlaczego? Bo lekarz tej specjalności jest – do dupy. Przestaję pisać. Życzę zdrowia i wytrwałości.

Jerzy Wnukbauma.